خلک د فلم جوړونکو نه تل دغه څلور پوښتنی کوی.
آیا نامتو یاست؟
کیږی په یو فلم کی دی راته رول راکړی؟
ممکن دی داستان چی ما لیکلی ویلولی؟
فلم, ستاسو د زړه خوښی کارگردان او یا هم لوبغاړی څوک دی؟
زما ځوابونه په معموله توکه داسی دی: "نه", خپل مشخصات دی ماته راولیکه وروسته به تصمیم ونیسم, متاسفا زه پخپله د فلم داستان می لیکم, او آخرین سوال, ترټولو نه سخت دی.
تصویر د لیاگاس (Liagas) نه د کلادیا مارکونیل(Claudia Mrconell) باندی
د دغه سوال لپاره نشم کولی دقیق ځواب ورکړم, سلگونه فلمونه چی تاسو یی وینی, ښه او بد فلمونه په کی شته دی. ممکن دی چی یو شمیر ښه فلمونه خوښ یی ولری او یو شمیر که ښه هم دی خوښ یی ونه لری او په مقابل ممکن دی یو شمیر بد فلمو نه که نی نه بد هم دی خوښ یی ولری. بنا زه نشم کولی فلمونه د لسو غورو فلمو قالب کی یی کښښدم. د دغه لپاره متاسفه یم.
دا چی د یو بلاگ سرلیک څه مانا لری نه پوهیږم, مګر د لسو غورو فلمو نه دی چی زه یی د فلم جوړولو نړی ته بوتلم. دغه لست 100 درصده خلاصه او ذهنی .جوړ شوی دی او که نه ډیری نوری موضوع گانی هم شته د
!راشی د پنځه غوره فلمو نه پیل وکړو
1- کاویدان(Kwaidan), ( په جاپانی ژبه باندی د روح داستانونه مانا ورکوی): یو ډیر د نه منلو فلم دی چی ځلور وحشتناکه لڼډ داستانونه دی. دغه فلم د ماساکی کوبایاشی (Mosaki Kobayashi) اثرو نه دی. او دغه فلم د تاکاشی مایک (Takashi Miike) باندی کارگردانی شوی دی ځکه د فلم جوړونکی د یو بل شاهکار کی په نامه د هارا کیری (Hara Kiri) باندی بوخت وو.
کاویدان (Kwaidan) فلم څه شی ماته جالبی درلودله؟ ښه او رنگارنگه زمینه ډیره جالبه وو. دغه زمینی په واقعیت کی دیواری نقاشی گانی دی چی د روح داستان ښکاره کونکی دی او ننداره کونکی پرته د کوم دیجیتالی چم نه محسور کوی یی. د نمونی لپاره پوره عکس سترګو ته وګوری. …. ویژه جادو, ویژه سینما.
د زمینی, راوتلو حالت یی څرګندونه طرز باندی او د نن په طریقه باندی, د 300 طرز طرح دی. آیا دوی ستاسو غوندی نه دی؟
دغه 183 دقیقه یی فلم او که څه هم د څلورو بیلو داستانو جوړ دی, مګر بیا هم ډیر روان او واضع دی او په کی هیځ ظلم لیدل کیږی نه!!
2- د پادر پنچالی(Pather Panchali) فلم: دغه فلم په 1955 کال کی د سات یاجت ری "Satyajit Ray" باندی کارگردانی شوی دی. دغه لږ لکښت فلم, د یو ماشوم داستان ښکاره کونکی دی په نامه آپو "Apu" چی د پیړی لومړیو کی په یو فقیره ځای کی ژوند کوی. دغه فلم ښایی چی دغه ماشوم څرنکه لوی کیږی او ژوند پاتی ته یی پیل ورکوی. واقعا زه یی شوک کړم.
زما برداشت د دغه فلم نه څه وو؟ هیڅکله می داسی عکس د فقر, درد او ناامیدی نه نه وو لیدلی ( هغه شیان چی نن په هر فلم کی هیجان راوړونکی یی استفاده کوی او د مرګ وضع, د موسیقی تهیج اونور چی هغه په نمایش کی کښیدی) ستاسو د فلم ساده گی په خپل ځان کی خوری.
اکیرا کوراساو (Akira Kurasawa) په دغه اړه وایی چی د دغه فلم نه لیدل لکه د ژوند په نړی کی ده چی هیځ کله آفتاب او مهتاب مو نه وی لیدلی. آیا کولی شی د دغه نه هم ډیر د فلم تعریف کی ووایو.
Number 3!
3- د لړم پورته کېدلو فلم: په 1963 کال کی د کینت انگز (Kenneth Anger) باندی کارگردانی شوی دی. 30 دقیقه یی لڼډ فلم دی, مګر ډیر ښکلی او د موټرسیکل یو ښکلی سفر سره دی. په هغی کی کولی شی د مسیحت گرایی, همجنسگرایی, نازیگرایی (Nazism), مخدرو مواد او قدیمی موسیقی (د الویس پریسلیElvis Presley, ریکی نیلسنRicky Nelson , ری چارلس نه… ) شاهد اوسی!
د دغه فلم نه مو څه شی زده کړل؟ د فلم موسیقی کی هیځ ډول خبری نشته او سندری یو د بل پسی د عکسونو تړلون سره په ډیره ماهرانه توکه د هغو سره خپره کیږی. (البته ځینی سانسور شوی ستونزی پکی لیدل کیږی). البته د رنګونو او عکسونو د یو بل کښیدلو سره ترفندو نه په ډیره ښه توکه په کار اخیستل شوی دی. (هیڅکله به یی هیر نکړم چی دوی څرنکه د یو موټرسیکل ځرخیدل یی د خر سواریدلو سره د حضرت عیسی مسیح باندی ورسره یی تړون ورکړی!).
ډیر د کتنی اصول کولی شی د دغه کارگردانو نه نوم واخلی لکه: دیوید لینچ(David Lynch), جان واترز(John Waters), ام تی وی(MTV), پدرو الماداور(Pedro Almodovar).... او هم تاسو ته یوه ستاینه کوم د دغه فلم تړون د رولنگ استون (Rolling Stone) سره, د جادو توره نړی, او دوه کتابونه یی د هالیود طلایی دوری په اړه په نامو د آوازه او هالیود بابیلون بررسی کړی. هغه یو ډیر کامل سړی دی!
4!
4- د "قتل" فلم: د روبرت مو (Robert Moore) اثر په 1976 کال کی جوړ شوی. په لومړی قدم کی ترومن کاپوت (Truman Capote) منفی رول یی په غاړه لری. هغه یو د با استعداده او لوی لوبغاړو نه دی. د توطعی داستان د هغو ځای نه پیل کیږی چی کاپوت (Capote) د یو جنایی داستان پر اساس یو شمیر د ډیرو ښو پټ مامورینو نه یو کور ته یی دعوت کوی چی ووینی آیا کولی شی روی وغولوی او یا هم نه. هر یو یی دیوید نیوان(David Niven), پیتر فاک(peter falk), سیر الیک(Sir Alec), پیتر سیلرز(Petter Sellers) او نور د یو ډیر عالی متن سره, یو ډیره ریشخنده او خنداوره فضا یی جوړه کړی وه. ..
دغه فلم ما ته یی څه رازده کړل؟ دا چی هیڅ کله شوخ طبعی احساس او انتقاد د خپل ځان نه می ایر نه کړم. دغه فلم د جنایی داستانو متروکه واژو نه یی کار اخلی چی د یو ریشخنده فضا جوړیدل د ننداره کونکو لپاره کیږی. کولی شو ښه نمونه یی پیتر فاک (peter falk) نوم واخلو چی کولمبو (Colombo) رول یی په غاړه درلود چی په ډیره تقلیده توکه یی د هغو کړلو ته یی اچوی. د یو فلم جوړونکی په توکه د هیڅ ډول انتقاد نه مخ اړونکی نه یم, بلکه کوښښ هم کومه چی د انتقاد او عالی نظرونه لکه دغه فلم نه, کوم شیان زده کړم.
Last one for now!
5- اجنبیو فلم: په 1961 کال د جک کلیتون (Jack Clayton) کارگردانی باندی جوړ شوی دی. فلم برداری په ډیره عالی توکه شوی ده, ځرنکه چی کولی شی د عکس حرکت د ارواح سره ووینی. د شخیصیتونو تعقیب پسی او نورپردازی یی چی په فلم کی شوی ده ډیره ډارونکی ده. دغه فلم د ترومن کاپوت (Truman Capote) باندی پرمختک ورکول شوی دی او د لوبغاړو رول بازی کول هم ډیر عالی دی څرنکه چی د فلم اصلی ښځنه لوبغاړه, دیبوره کر (Deborah Kerr) وایی چی دا ډیر ښه رول یی د تل لپاره وو.
د دغه فلم درس په دغی دی چی تل لاره د تللو لپاره او کارونه د کړلو لپاره شته ده. کلیتون (Clayton) په لومړی کی ډیر پریشانه وو چی فلم یی یوشان د همر (hammer) سازمان فلم غوندی چی جوړولو په حال کی دی نه وی.(همر سازمان یو بریتانیایی ډیر موفق تولیدی سازمان و چی فعالیت یی د 60 او 70 دهی نه رادیخوا ته یی پیل کړی وو.) د دغه پریشانی سره هغو کار یی پیل کړو د متفاوتو چل او لارو نه یی د یو ډارونکی فلم جوړولو ته یی د یو قدیمی داستان سره لاس ووهلو.
فلم په پراخه توکه نسخه شوی دی.
اړیکه د میرمن او د وړوکی ماشوم سره یو د فلم ښو بخشو نه دی چی په تصویر آباسل شوی دی. په لومړی کی تولید کونکی سازمانو فکر کولو چی د دغه برخه به ډیر بحث برانگیزه اوسی, بنا غوښتل یی چی هغه برخه قطع کړی, په آخر کی داستان یی د لاس نا وهلی په توکه, ځرنکه چی بحثونه او شخړی پورته کوی په تصویر یی وباسلو.
دغه پنځه غوره فلمونه زما له نظره دی چی ستاسو سره می په کډون کښیښودلو. خوښ لرم چی دارنکه فهرست هم د ستاسو د زړه خوښی فلمونه هم ولولم ترڅو چی وکولی شو لس غوره فلمونه د انترنت تاریخ نه یی پوره کړو.(د گوگل تارنمای کی می ولټول او داسی فهرست می و نه موندو).
د لیگاس(Liagas) تصویر د جولی آنابیل شیمل(Julie Annabelle Schimel) باندی!
ستاسو د لیدلو په هیله په راتلونکی بلاګ کی.
