در قسمت اول این بحث پیرامون مساوات حقی از حقوق انسان را از دیدگاه کتاب و سنت و عملکرد دو تن از خلفاء پیامبر(ص) مورد بررسی قرار دادیم و در قسمت دوم این موضوع مساوات را به شکل کلی بین تمام انسانها بیان داشتیم.
در این قسمت که عبارت از قسمت پایانی است نمودنۀ از عملکرد بزرگان دین با درنظر گیری مساوات بیان خواهیم داشت.
اگر در زندگی نامه یا سیرت پیامبراکرم(ص) بنگریم به این نکته پی می بریم که پیامبر(ص) در سفر و حضر مساوات را مد نظر می گرفتند چنانکه در یکی از سخنان ایشان آمده است که فرمودند: نمی خواهم که خود را بر هیچ یک از یاران خود متمیزسازم، مورد دیگری را که می توان در مرعات مساوات از جانب پیامبر(ص) را یاد آوری نمود، حین بناء مسجد النبوی(ص) است، زمانیکه پیامبر(ص) از مکه به مدینه هجرت نمودند و اقدام به بناء مسجدی کردند، اصحاب خویش را تنها نگذاشتند و خود جناب ایشان(ص) منحیث سرپرست قرار نگرفتند بلکه همراه با دوستان و یاران خود(رض) دست به کار شده و در انتقال سنگ و خشت مورد نیاز آنها را مساعدت می نمودند و چنین دعا می نمودند : لا عیش الا عیش الاخره اللهم ارحم الانصار و المهاجرة زندگانی خوش جز زندگی خوش آخرت نیست، خدایا مهاجرین و انصار را رحمت کن. و اصحاب پیامبر(ص) چنین بیان می نمودند که اگر پیامبر(ص) کار نماید و ما بنشینیم، از این عمل ضلیل تر عملی وجود نخواهد داشت.
نمونۀ دیگری از مساوات پیامبر (ص) را می توان هنگام غزوۀ خندق و حین حفر خندق ملاحظه نموده، که پیامبر(ص) دوشادوش با اصحاب خود کار نموده و خاک ها را بر پشت خویش حمل می نمودند.
و در مورد دیگران نیز وصیت نمودند حتی در روایتی که از پیامبر(ص) نقل شده است آمده است که ایشان فرمودند: که دوست من جبرئیل در مورد برده آنقدر تاکید می نمود که به این گمان می شدم که انسان خدمت انسان دیگری را نمی کند. و چنین نیز به اصحاب خود توصیه می نمودند، همچنانکه در قسمت اول گذشت فرمودۀ پیامبر(ص) در مورد مرعات نمودن حقوق بردگان، اصحاب نیز این را عملی می نمودند چنانکه در تاریخ آمده است حضرت ابوذرغفاری(رض) به اندازه مثل برده اش یکسان کار می نموده و یکسان لباس می پوشیده و حتی زمانیکه از ایشان پرسان شده بود فرمودۀ پیامبر(ص) را متذکر می شدند که نباید به برده ها ظلم شود، نباید توهین شود، نباید کاری بالاتر از وسع و توان شان به آنان داده شود.
این بود به شکل خلاصه چکیدۀ از دستورات اسلام پیرامون مساوات بین انسانها هرجای که باشند و هر رنگ که داشته باشند و به هر زبانی که صحبت کنند و مر بوط به هرطبقۀ باشند.
