مقدمه: مینه سیفی هنرمند در حال رشد در هنر جهانی است. او زاده کابل است و در سال 1990 با خانواده اش مجبور به ترک کابل و محاجرت به پاکستان شد. آنها در راولپندی اسلام آباد سکونت گزیدند. پدرش اسدالله سیفی که خودش نیز هنر مند است دست به تاسیس یک مدرسه برای کودکان خود و دیگر مهاجران زد. از کودکی مینه پدرش را در برنامه درسی مدرسه یاری میرساند و به رسامی و نقاشی میپرداخت.
در سال 2004 خانواده سیفی مجبور به کوچ به پیشاور شدند و در آنجا استعدادش توسط استاد قیس نوابی کشف شد.تحت آموزش و سرپرستی او به هنرجوی ارشدش تبدیل شد.
در سن شانزده سالگی نخستین نقاشی رنگ روغنی مینه بنام"رویا" به یک مجموع هنری آلمانی فروخته شد. در روند انکشاف هنری اش استاد نواب به او لقب استاد مینه را داد.
او در اواخر سال 2007 نخستین نمایشگاه هنری اش را در پیشاور برگزار کرد. در این نمایشگاه اثر دیگرش بنام بابا پنجشیری توجه های زیادی را جلب کرد و به یک سرمایه گذار خارجی فروخته شد. اندی بعد از آن مینه نخستین مصاحبه اش را با صدای آمریکا تجربه کرد.
د.
بعد از نخستین نمایشگاهش, شهرتش در پاکستان رو به انکشاف نهاد.نخستین نمایشگاهش را در سال 2009 در فوینکس آریزونا با تمویل سازمان نوازندگان پنگوین”Pangean Orchestra” برگزار کرد. نمایشگاهش با بازدید زیادی روبرو شد و اثر بعدی اش بنام دهل(طبل) توسط یک مجموعه معتبر هنری خریداری شد. او در آمریکا شاهد رشد شهرتش بود.
از نمایشگاهش در فوینکس تا حالا کارهای هنری اش در نیویورک, لس آنجلس, آلمان, فرانسه, افغانستان و پاکستان به نمایش درآمده است.
در ماه می سال 2013 به تمویل بنیاد فلاکسس – یک مجموعه جهانی هنرمندان, موسیقیدانها و طراح ها که اعضایش شامل جان کیج”Jogn Cage”, جان لینان”Jogn Lenon”, یوکو اونو”Yoko Ono”, و نم جون پایک”NamJune Paik” میگردند از او دعوت شد تا در همایش هنری سالانه موزه هنرهای آمریکایی ویتنی به پیوندد. این بزرگترین همایش سالانه هنرمندان و هنرپیشگان برتر هالیود در هنرهای زیبا است.
همایش امسال به تمویل سازمان مکس مارا “Max Mara”و میزبانی سازمان ویتنی کانتم پوره ری”Whitney Contemporaries” برگزار شد. مینا به کارش ادامه میدهد تا برنامه های زیادتر دیگری را در سرتاسر جهان مانند برنامه هنری کابل, نمایشگاه هنری استخر, هشدار هنر به جهان وغیره را حمایت کند.
بانو مینه سیفی در یک مصاحبه اختصاصی با کاپیتان ادوارد زالم نویسنده کتاب ضرب المثل ها" 151 زبانزد فارسی و کاپیتان نیروی دریایی آمریکا قرار دارد.
-----
فلم انکس: بانو مینه, از صحبت با شما خوشحالم. شما در حال شکوفایی در هنر جهانی هستید و هنر شما هر روز توجه بیشتری را به خود جلب میکند. کار هنری خود را چگونه شروع کرده اید؟
مینه سیفی: همچنین از صحبت با شما خوشحالم آقای کاپیتان زالم. شما یک شخص بسیار مهربان هستید و جاه دارد تا از حمایت شما از هنرمندان افغانستان و تمام خدماتیکه فلم انکس در افغانستان انجام میدهد سپاسگذاری کنم. زنده باشید.
اینکه چگونه کارم را شروع کردم برایم بیانش سخت است. همیشه فکر کرده ام که با هنر یکی بوده ام و هنر از قلب من سرچشمه گرفته است و جزئی از من بوده است.
جنگ داخلی 1990 یک تجربه خطرناک و پیچیده برای همه مردم افغانستان بود. همه مرم حتا هنرمندان که فقط صلح میخواستند در جنگ هدف قرار میگرفتند. در نتیجه من همراه با خانواده به پاکستان فرار کردیم.
بعد از اینکه راولپندی را جای مناسب برای خود یافتیم, پدرم دست به تاسیس یک مدرسه زد. او نامش را صوفی عشقری گذاشت, یک شاعر بسیار بزرگ از افغانستان. پدرم یک هنرمند گرافیک بود. زمانیکه حتا کوچک بودم او را در کارهای هنری اش یاری میرساندم.
ف ا: چی چیزی در زندگی الهام بخش شما بوده است؟
م س: همه چیز. عشق, صلح, انسانها, پرواز پرنده ها, یک قطره باران, چهره های خندان. چشم های مردم که هرگز دروغ نمیگویند, درد و اشکهای زنها.
شعرهای مولانا جلاالدین محمد بلخی رومی, حافظ شیرازی, و عمر خیام برایم الهام بخش بوده اند. و البته شاعر بزرگ دیگر صوفی عشقری. من علاقهمند غزل یک نوع شعر کهن و عالی هستم که درد جدایی یا از دست دادن را بیان میکند و زیبایی عشق را باوجود این درد.
موسیقی هم مرا الهام می بخشد.همه انواعش, موسیقی کهن و نوین. از موسیقی قوالی که ویژه صوفی ها با پیشینه هفت صد سال است لذت میبرم. تمام خوشی ها و غم های زندگی مرا الهام میبخشند. تمام جهان مرا الهام میبخشد.
ف ا: چی موضوع های در نقاشی سبب لذت شما میشوند؟ کار با کدام یک را ترجیع میدهید, روغن, مداد رنگی یا آبزنگ؟ کدام انتخاب دلخواه دارید؟
م س: با چیز های زیادی نقاشی میکنم. از نقاشی در مورد صلح و آزادی لذت میبرم. بویژه برایم نقاشی در مورد حقوق زنان و توانمند سازی شان لذت بخش است, چون باور دارم که هنر من میتواند صدای شان باشد.
زمانکه روی این موضوع ها کار میکنم در خود گم میشود و وارد جهان تصور خود میگردم. توصیف این احساس بسیار سخت است. با هیچ واژه ای نمیتوان توصیفش کرد. برای لحظه ای فقط من میمانم و این جهان تصور.
در کارهایم آبرنگ را به اساس ویژگی طبیعی بودن که دارد ترجیع میدهم. از ترسیم رنگها روی کاغذ لذت میبرم, آنها مرا به تعجب وامیدارند و یک رنگ تازه ای زیبای را ایجاد میکنند.
ف ا: هنر غربی بصورت عموم به دوره های زمانی و یا به اساس نوع تقسیم شده است مانند سبک های هنری امپرسیونیسم, داداییزم, رئالیسم, سبک کوبیسم و غیره. آیا هنر در افغانستان نیز چنین دسته بندی شده است؟ نوع مورد علاقه شما کدام است؟ هنرمند مورد علاقه شما کی است؟
م س: فقط آنچه را در مورد هنر افغانستان معلومات دارم بیان میکنم. کتابهای قدیمی زیادی بویژه در مورد شعر خوانده ام. کتاب ها بویژه از هنر میناتوری را دوست دارم. به باور من تا هنوز پژوهش کافی روی تاریخ هنر افغانستان نشده است. در حالیکه میتوان هزاران کتاب را در مورد نوشت.
به باور من نقاشی رنگ روغنی تا 1919 در افغانستان وجود نداشت تا اینکه دو هنرمند بنامهای غلام محمد میمنه گی و آقای برشنا در یک مدرسه هنر در آلمان هنرآموختند و به افغانستان برگشتند. در آن زمان امان الله خان شاه افغانستان بود و بسیار علاقهمند هنر و نوسازی بود. او جوانان را به اروپا برای آموزش حتا سبک های هنری اروپا فرستاد.
تا زمان پیش از امان الله خان نوع اساسی نقاشی در افغانستان خطاطی و میناتوری فارسی بود. مردم در آن زمان به این عقیده بودند که این دو تنها انواع هنر اند که اسلام برای شان اجازه داده است. اما زمانیکه غلام محمد میمنگی از آلمان برگشت, نخستین مدرسه هنر افغانستان را پایه گذاری کرد. بنا بر این در مدت صد سال قبل افغانستان فقط دارای سه استاد هنر بنام های غلام محمد, برشنا و عبدالعزیز بوده است.
امروزه طالبان از قدرت برکنار شده اند و هنرمندان افغانستان در هر سبک هنری از کهن تا نوین و یا ترکیب از هر دو آزاد اند. هنرمندان افغانستان اشخاص خلاق اند اما هنوز هم مانع های برای انکشاف کاری شان در افغانستان وجود دارد. آنها بیم کشته شدن و یا دیگر مشکلات را دارند.
بطورشخصی در سبکهای هنری غرب علاقهمند سبک انتزاعی و کوبیسم میباشم و به حیث یک هنرمند تمام هنرمندان مورد علاقه من قرار دارند. از هنر همه لذت میبرم, چون اثر هنری شان ناشی از احساسات عمیق وجودی شان است.
ف ا: واضع است که طالبان با نقاشی اشیای زنده مخالف بودند, تا جاییکه آن را غیرقانونی ساختند. آنها بصورت عموم مخالف بیشتر انواع موسیقی و هنر بودند. گفته شما به کسانیکه با نقاشی کردن شما مخالف اند چیست؟
م س: در قدم نخست میخواهم بگویم که جهان که در آن زندگی میکنیم یک اثر هنری است. ما در هنر زندگی میکنیم. زیبایی اطراف ما, آسمان بالای سر ما,شب های پرستاره, رنگین کمان رنگارنگ,گلها, انسانها, حیوانها, همه اثرهای زیبای اند.همه بیانگر هنر اند. صدای باران, نغمه پرندگان, صدای موج ها, حتای صدای باد, همه موسیقی اند.
ما چقدر خوشحالیم که در یک اثر هنری زندگی میکنیم که موسیقی اش همیشه در حال نواختن است.
هنر یک پدیده طبیعی است و فرقی هم نمیکند که آیا یک مرد هستید و یا زن. اما شوربختانه بعضی وقتها جامعه, افراد متعصب و شرایط زندگی موانع بزرگ را فرا روی هنرمندان قرار میدهد. اما یک هنرمند باید به اندازه کافی قوی باشد که از چنین سدهای بگذرد. من به حیث یک زن در چنین شرایط قرار داشتم. اما من هنر را برگزیدم و این دریچه ایست که روح من میتواند در آن زنده بماند. پاسخ من برا آنهاییکه میگویند من نباید نقاشی کنم اینست که این به این معنا است که من نباید زندگی کنم
ف ا: مردم چگونه میتوانند از کارهای هنری شما بازدید کنند؟ آیا برنامه نمایشگاه در آینده دارید؟ برنامه آینده شما چیست؟
م س: یک تارنمای بنام www.meenasaifi.com دارم. چندین نمایشگاه در آینده در شهرهای نیویورک, واشنگتن دی سی و لاسویگاس دارم. همچنین دعوت حضور در مراسم جایزه رومی را پذیرفتم و هرگونه که از دستم بیاید حمایت اش خواهم کرد. برنامه های زیادی تحت کار دارم. یکیش بشکل مشترک با یک هنرمند دیگر میباشد که ما بزودی نمایشگاه مشترک خود را خواهیم داشت.
ف ا: مینا جان, ما از آگاهی مجدد در مورد این نمایشگاه در مصاحبه بعدی خود خوشحال خواهیم شد. طوریکه این زبانزد فارسی میگوید که یار زنده و صحبت باقی.
اما آخرین پرسش: آیا هنر میتواند در روند صلح افغانستان کمک کند؟ اگر کسی از شما بخواهد که نقاشی ای بکشید که آینده آفغانستان را بیان کند, چی نقاشی خواهید کرد؟
م س: بله هنر جدا میتواند کمک کند. به قلب خود باور دارم که هنر میتواند روند صلح افغانستان را یاری برساند. همه هنرمندان, موسیقیدانها, شاعرها و فلمسازها برای آوردن صلح بشکل غیر قابل باوری در حال کار اند. نسل نو افغانستان در برپایی صلح یاری خواهد رساند.
در این مورد به تازگی یک کاری روی دست دارم که به زودی از آن پرده برخواهم داشت. نامش صلح در خانه من است و تمام فلسفه زندگی را در یک جمله خلاصه میکنم:" دنیای من هنر است و دنیای هنرم عشق, صلح و آزادی است."
دنیایی من هنر است و دنیایی هنرم عشق ، صلح و آزادیست
مینه سیفی
-----
منتظر مصاحبه بعدی با بانو مینه سیفی و مصاحبه های زیادتری با اهل اندیشه از ادوارد زالم در انتشارات انکس تارنمای فلم انکس باشید.
