زکات حق ثابت و معلوم است، اصل در زکات آنست که توسط دستگاهی که آن را قرآن کریم به (العاملین علیها) مسمی کرده است به دولت سپرده شود، اگر مسلمانان از ادای آن تاخیر می نمایند بنا بر انگیزه ایمانی و مقتضیات اسلامی دولت، آنرا به زور گرفته و به خاطر آن از قوه اجرائیه کار میگیرد آن طور که مالیات را از مودیان آن جمع آوری میکند. یکی از مسئولیت های مهم دولت گرفتن زکات و پرداختن ان به مستحق آن است، زکات یکی از ارکان اسلام را محکم می سازد روی این ملحوظ امیرالمومنین ابوبکر صدیق (رض) با کسانیکه از پرداخت زکات ابا ورزیده اند جنگید.
دلیل اینکه جمع آوری زکات وظیفه دولت است این فرموده خداوند ج است ترجمه: ( از اموال انان صدقه بگیر تا به وسیله ان پاک و پاکیزه شان سازی و بر ایشان دعا کن زیرا دعای تو برای آنان ارامشی است و خدا شنوای داناست) سوره توبه 103.
جمهور علمای مسلمین بران اند که مراد از ( صدقه ) در آیه فوق زکات است، پیامبر (ص) و انانیکه بعد از وی امور مسلمین را بدوش دارند مخاطب به جمع آوری ان اند. و همچنان پیامبر(ص) وقیکه معاذ بن جبل (رض) را بحیث مسئول و امیر به یمن فرستاد برایش فرمود: ( اگاه بساز ایشان را که خداوند (ج) بر انها زکات را فرض گردانیده که از ثروتمندان گرفته و به مستمندان داده میشود، اگر از تو در این مورد اطاعت کردند اگاه باش که از گرفتن مالهای خوب و پرقیمت انها پرهیز نمائی، از آه مظلوم و ستمدیده بیم کن، زیرا در بین آه او و خداوند پرده و مانع وجود ندارد).
از حدیث شریف برمیاید که برای زکات مرجع باشد که انرا جمع و توزیع کند و آن مرجع جز دولت کسی دیگر شده نمیتواند.
در عصر حاضر که انگیزه دینی اکثر مردم ضعیف گردیده است مردم در انجام این فریضه تنبلی و سستی میکنند، باید در این مورد به اصل رجوع شود و ولی الامر به جمع آوری زکات به مستحقین اش بنا بر اسباب ذیل اقدام کند:
- احیانا ضمیر و وجدان بعضی مردم کشته میشود و احساس مسئولیت نمیکنند.
- ممکن است چندین ثروتمند به یک فقیر متوجه شوند و به او کمک نمایند و فقیران دیگر فراموش شوند.
- هدف فرضیت زکات تنها رفع معضله فقر نیست بلکه اهداف دیگری را در بر دارد، که با سپردن صلاحیت توزیع زکات به افراد آن اهداف معطل میماند. که از جمله تقویت بیت المال ، مصالح عامه وغیره .
