با تعريف ساده، رسانه هاي جمعي  يا Mass Media به هر آن وسيله يي اطلاق ميگردد كه پيام مشخص را به يك مجموعه ي مردم انتقال دهد و به گونه يي باعث ارتباط ميان آنها شود.

رسانه هاي جمعي از راديو، تلويزيون و آثار چاپي گرفته تا عصر نوين كه انترنت ميباشد جايگاه ويژه يي را ميان مردم پيدا كرده اند.

امروزه با وجود رسانه هاي تصويري،  سمعي و چاپي رسانه هاي آنلاين انترنتي بميان آمده اند كه ميتوانند نظريات مخاطبين را همزمان دريافت نموده و نياز هاي واقعي شان را شناسايي كنند و همچنان به مخاطبين اجازه ميدهدند از حق آزادي بيان در فضاي مجازي انترنت به حد اعظمي استفاده نموده  و طرز فكر خويش را بيان كنند، بطور نمونه  ميتوان از وبلاگ نام برد كه هر شخص ميتواند بدون كدام هزينه با استفاده از انترنت  داشته هاي فكري خود را منتشر كرده و با ديگران شريك بسازد.

چندي از رسانه هاي جمعي اجتماعي كه طي سال هاي اخير در فضاي مجازي انترنت عرض اندام نموده اند ميتوان از فيسبوك، تويتر، يوتيوب و اخيراً تمبلر، لنكد ان نام برد كه از جمله بزرگترين سايتهاي اجتماعي دنيا محسوب ميگردند كه اين رسانه هاي مختلط گروهي به آزادي بيان رنگ و بوي ديگري بخشيدند كه قبل از اين بجز از رسانه هاي چاپي، تصويري و سمعي مجالي براي رساندن پيام به جهانيان وجود نداشت اما امرزوه با داشتن يك تيلفون همراه همه ميتوانند يك ژورناليست آنلاين باشند و وقايع را در عين زمان به ديگران به اشتراك بگذارند.

در قبال رسانه هاي جمعي قدرتي وجود دارد كه حتي بزرگترين قدرتمندان در مقابل آن كم ميآورند چون قدرت يك رسانه  كه از حمايت مردمي برخوردار است در حقيقت قدرت عامه مردم يك جامعه تلقي ميشود . و اين هم مثال زنده يي از چندي پيش: در اين اواخر باراك اوباما تصميم حمله به سوريه را قطعي ساخته بود اما رسانه هاي گروهي مانع تصميم او شدند زيرا بدون تصويب كنگره اين تصميم را اتخاذ نموده بود. و او كه از اشخاص قدرتمند جهان محسوب ميشود در مقابل قدرت رسانه ها از تصميم خود منحرف شد  وخاموشي اختيار كرد.

در عقب رسانه ها چه قدرتي نهفته است؟

يك رسانه با تسخير نمودن افكار عامه در يك جامعه دموكراسي ميتواند اهداف خود را بصورت مستقيم و يا غير مستقيم عملي سازد و افكار عامه را معطوف آن مواردي بسازد كه خود خواهانش است. طوري كه دانشمندان ارتباطات ميگويند:

رسانه ها وسيله تسلط و حكومت بر افكار عامه است.

به اين منوال ميتوان نوشت كه قدرت مخفي در عقب يك رسانه نهفته است، اين قدرت همان قدرت مردمي جامعه محسوب ميگردد كه به شكلي ميان مردم و رسانه اعتمادي بر اساس حقيقت يابي بوجود آمده و حس حمايت گري را ميان دو طرف خلق ميكند و مردم گفته هاي رسانه را به يقين كامل گوش فرا ميدهند و همان رسانه نيز از حقوق پامال شده آنان دفاع ميكند كه اين خود يك ارتباط نزديك و دوستانه  را ميان مردم و همان رسانه تشكيل ميدهد كه در نتيجه سبب قدرت مند شدن آن رسانه ميگردد و نظر به همين دلايل رسانه را بعد از قواي سه گانه حاكم قدرت چهارم و يا ركن چهارم دموكراسي ميشمارند.

امروزه رسانه ها همه جا را فرا گرفته اند، از خانه ها شروع تا موسسات خدماتي، دانشگاه ها، مكاتب، دواير دولتي و...كه اين خود گواه آنست كه افراد يك جامعه بصورت آگاه و يا ناآگاه از رسانه هاي گروهي در عرصه هاي مختلف اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اقتصادي تاثير متاثر اند كه اين تاثير هاي رسانه اي ميتواند بر زندگي مردم مثبت باشد و يا منفي كه بستگي به پاليسي نشراتي آن رسانه دارد،  كه آيا  با ارزش ها و فرهنگ همان جامعه هماهنگ است و يا خير؟.

در كل:آيا به نظر شما پاليسي نشراتي رسانه هاي كشور ما مطابق ارزش هاي جامعه ما است يا خير؟

 

حامد پيماني