مهاجرت رفتن از جایی به جایی را گویند مهاجرت شامل مهاجرت مذهبی، سیاسی، اجباری فردی و غیره است در این حال اگر به مسئله مهاجرت افغان ها به خارج نگاهی داشته باشیم در واقع در دوره های مختلفی افغان ها دست به مهاجرت به خارج از کشور زده اند. چنانچه در سال 1860 میلادی شماری از افغان ها به وسیله دولت بریتانیا با همکاری حاکم وقت افغانستان به استرالیا فرستاده شدند چنانچه بنابه برخی آمارها ورود قوشون سرخ شوروی سابق به افغانستان حدود 8 ملیون افغان را پناهنده و مهاجر ساخت . پس از سرنگونی زژیم کمونیستی حاکم بر کابل و تشکیل دولت اسلامی مجاهدین ادامه جنگهای داخلی و بنیان حکومت طالبان عملا زوند مهاجرت به خارج کاخش و در یک دهه گدشته نیز افزایش یافته است.
در سالهای گذشته نیز در کنار بازگشت شماری از مهاجرین و پناهندگان عملا آنچه رخ داده است همچنان افغانستان را در شمار مهمترین کشورهای مهاجر و پناهنده قرار داده است. چنانچه افغانستان اکنون با داشتن شش میلیون مهاجر در جهان نخستین کشوری است که بیشترین مهاجر و پناهنده را به منطقه و حتی دورترین کشور های غربی و کوچکترین کشورهای اروپایی ارسال میکند. چنانچه گزارش سازمان ملل بیانگر آن است که درحال حاضر از 45 میلیون انسان آواره در سراسر جهان افغانستان بیشترین مهاجر و آواره در جهان را داراست بنا به آمارهای گوناگون اکنون مجموع مهاجران و پناهندگان افغان در خارج از کشور چه قانونی و غیر قانونی از 2.5 میلیون نفر تا دو میلیون و 800 هزار و گاه در حدود چهار تا پنچ میلیون نفر یا شش میلیون نفر فراتر است.
با سرنگونی طالبان در واقع هر چند با تلاش و کمک دولت افغانستان، سازمان ملل و سایر مهاجران و پناهندگان به افغانستان بازگشتند اما با توجه به دامنه مشکلات و چالشهای موجود در مناطق گوناگون افغانستان پناهندگی و مهاجرت ها به خارج برای کسب کار و در آمد بهتر و زندگی مناسب تر ادامه یافته است این میل به مهاجرت و پناهندگی هم در بین نسل میانسال دیده میشود هم در بین نسل جوان و ثروتمند کشور.
عدم امنیت، احساس نا امنی، وضعیت تقریبا بی ثبات کشور و نبود چشم انداز روشن امنیتی در افغانستان به نوبه خود موجب مهاجرت و در خواست پناهندگی شده است چنانچه از یک سو نداشتن امنیت در برابر طالبان یکی از مهمترین و اصلی ترین مسائلی که موجب شده است تا هم پناهندگان و مهاجران افغانی خارج به کشور باز نگردند و هم قصد مهاجرت و پناهندگی در بین شهروندان افغان ها همچنان بالا باشد.
در بعد اقتصادی نیز آنچه مشخص است دولت افغانستان به تنهایی نمیتواند وضعیت اقتصادی لازمی برای جلوگیری از مهاجرت را انجام دهد چراکه چنانچه سرمایه گذاری ها و کمک های خارجی و منطقه ای در افغانستان انجام نگیرد دولت در حل و بر طرف کردن این چالش ناتوان است.
باید گفت اگر افغانستان بتواند پس از سال 2014 دولتی سالم، منظبط و کار آمد همراه با تضمین های امنیتی و اقتصادی به شهروندان خود به وجود آورد میل به پناهندگی و مهاجرت افغانی ها پایین خواهد آمد.
