Loãng xương do mãn kinh , do dùng corticoid đều có sự giảm mật độ xương , tăng nguy cơ gãy xương nhưng lại có sự khác nhau về mô học. Trong loãng xương do coricoid thì corticoid ức chế quá trình tạo xương , thể hiện ở chỗ giảm bề dày các bè xương. Trong khi đó , loãng xương do mãn kinh thì giai đoạn tạo xương vẫn diễn ra thường nhật nhưng sự hủy xương chiếm ưu thế ( do sự thiếu hụt estrogen ) , thể hiện ở chỗ là sự kết nối các bè xương bị suy giảm.

Corticoid gây loãng xương theo cơ chế: ức chế sự hình thành protein collagen gây trở ngại cho sự lắng đọng xương; giảm tái tiếp thụ canxi phospho ở ống thận và tăng tiết chúng ra ngoài; đối địch với vitamin D , ức chế sự tiếp thụ canxi hạ thấp nồng độ canxi máu; khi nồng độ canxi máu giảm thì hormon cận tuyến giáp trạng tiết ra nhiều , chuyển tricanxiphosphat không tan ở trong xương thành muối canxi tan phóng thích vào máu , làm cho mật độ xương giảm , tăng sự hủy xương.

Phòng ngừa như thế nào.

Khi chữa trị triệu chứng viêm , dị ứng , không nên dùng corticoid mà nên dùng các thuốc khác. Ví như xét thấy cần thiết phải dùng , chỉ dùng liều vừa đủ. Kinh nghiệm lâm sàng cho thấy , với prednisolon , dùng liều 5mg tự do tương đối không có các mối nguy hiểm hoặc rủi ro , dùng liều 10mg dễ gây ra nguy cơ loãng xương. Thời kì dùng không quá 10 ngày.

Khi dùng lâu dài chữa trị các bệnh tự miễn , phải dùng liều thấp nhất đạt đến hiệu lực , dùng từng đợt , mỗi đợt không nên quá 3 tháng , vì dùng liều cao kéo dài hơn dễ tăng nguy cơ loãng xương. Cần chủ động bổ sung canxi vitamin D ngay khi có ý định dùng corticoid kéo dài. Cần đo mật độ xương , theo dõi nguy cơ loãng xương trong quá trình dùng thuốc.

Chữa trị loãng xương do corticoid

thời khắc chữa trị , cần phải chữa trị ngay khi chỉ số T-score khoảng -2 , chứ không nên đợi đến khi T-score thấp hơn -2 , 5 như trong loãng xương ở nữ sau mãn kinh. Cần thiết tiếp kiến chữa trị sau 3 năm để ngăn chặn sự mất xương tiếp theo.

Các thuốc thường dùng:

Canxi và vitamin D:   Các thuốc này chỉ có ý nghĩa trợ giúp , không có ý nghĩa chữa trị , vì chúng không làm tăng sự tạo xương , không làm giảm nguy cơ gãy xương do dùng corticoid.

Biphosphonat:   Trong thân thể luôn có quá trình tăng xương , hủy xương. Biphosphonat làm hủy xương nên gián tiếp làm tăng mật độ xương. Sử dụng biphosphonat ( alendroant ) trong 12 tháng , mật độ xương tăng 2 , 8% so với nhóm không dùng.

Chất điều hòa chọn lựa thụ thể estrogen:   Các chất này đối địch với estrogen dùng chống ung thư vú , nhưng đồng vận với estrogen tại xương dùng chống loãng xương. Dùng loại thuốc này giữ được mật độ xương cột sống dây lưng và háng ở nữ tuổi mãn kinh bị loãng xương do dùng cortiocid ( khi dùng liều thấp trị viêm khớp dạng thấp ). Thuốc thường dùng là raloxifen. Thuốc làm tăng mật độ xương lên 2 , 3 - 2 , 5% ở tất cả các ông trí xương , đặc biệt ở xương sống dây lưng , hông; làm giảm 30 - 50% tỷ lệ gãy xương cột sống; không kém thuốc loãng xương biphosphonat. Raloxifen ít độc , các hiệu quả phụ giống suy giảm estrogen lúc mãn kinh như bốc hỏa đổ mồ hôi , chuột rút bắp chuối , phù mạch ngoại biên chỉ thoáng qua; không gây ung thư nội mạc dạ con , rất hiếm khi gây huyết khối thuyên tắc tĩnh mạch.

Hormon cận giáp:   Nếu dùng biphosphonat , chất ức chế chọn lựa thụ thể estrogen mà đáp ứng không tốt thì dùng hormon cận giáp ( PTH ). Ở ngưỡng sinh lí , PTH giúp tiếp thụ canxi , cùng với vitamin D giữ cho tỷ lệ canxi phospho yên ổn , chuyển chúng thành tricanxiphosphat của xương , tăng sự tạo xương , "một năm do đó nó sẽ bị lãng quên" làm tăng đáng kể mật độ xương dây lưng , duy trì mật độ xương háng ở phụ nữ mãn kinh bị loãng xương do dùng corticoid. Trên tài sở PTH , Mỹ cho lưu hành tepiratamid ( foteo ). Trên động vật , nó gây ra u xương đặc trưng bởi sự phát triển tiến bộ và không kiểm soát được (đặc biệt là của một khối u) nhưng chưa thấy chứng cứ trên người. Tuy nhiên , không nên dùng cho trẻ thơ và thanh thiếu niên vì trong giai đoạn này có sự tăng xương nhanh đặt họ vào nguy cơ bị u xương ác tính.

Vitamin K:   Dùng corticoid làm giảm nồng độ osteocalcin huyết thanh , nên có xác xuất kết hợp vitamin K2 và biphosphonat để tăng hiệu quả điều trị.