Không ngẫu nhiên mà người và chó làm bạn với nhau sau mấy chục ngàn năm lịch sử, trở thành tình bạn giữa hai loài động vật bền lâu nhất trong tự nhiên. Đó là cơ duyên của cả hai. Chó là hiện thân của những mơ ước của nhân phẩm và phẩm giá thuần khiết mà nhân loại ao ước: công bình (với chó không có chó đắt hay rẻ tiền, không có chủ sang hay hèn), luôn đối xử bình đẳng dựa trên tình yêu, gắn bó, trung thành và cống hiến vô vụ lợi.

Khoa học cho thấy chó xem người là đồng loại. Và thực tế chó có mang một phần ADN của người (kết quả vô tình của những virus gây bệnh trong lịch sử đã trao đổi ADN giữa người và chó). Vì vậy ăn thịt chó làm hấp thu đạm nhiều hơn (tương tự ăn nhau thai vậy) nhưng cũng dễ bị phản ứng như co giựt, sốc, vì cơ thể người bị nhầm tín hiệu rằng chúng ta đang ăn thịt đồng loại. Chó và người có chung nhiều căn bệnh nhất mà những loài khác không có (ung thư, các bệnh về tim mạch, mắt, dị ứng, thần kinh).

Chó là loài duy nhất biết nhìn theo hướng tay người chỉ. Chó hiểu được yếu tố tình cảm trong giọng nói (phân biệt tốc độ, cao độ, cường độ từ đó hiểu ra thông điệp). Chó phân biệt được người lạ, người thân, thậm chí người thân của chủ. Chó cũng có nhiều cử chỉ thể hiện tình cảm hơn hẳn các loài khác: cụp tai, vẫy đuôi, liếm, hôn, chạm cơ thể người bằng các chi... Chó được xã hội hóa rất cao, khiến mỗi giống khác nhau lại có những tính cách rất khác nhau tùy vào nơi nó sinh sống. Chó thừa hưởng nhiều kỹ năng xã hội và giao tiếp của người, thậm chí cả các thói xấu: ăn vụng lén lút, thay đổi tính cách với tuỳ người (chẳng hạn với ông bố thì ngoan nhưng trước mặt cậu con thì lại cắn đồ, mè nheo), chó biết xấu hổ và trốn tránh khi bị phát hiện làm điều sai.

Truyền thuyết phương Tây kể rằng thuở xưa loài người mời gọi chó về nhà sống cùng cho vui, chó phải từ bỏ việc cạnh tranh săn mồi với người, bù lại sẽ được người chăm sóc. Chó thì hứa sẽ trung thành với người mãi mãi, giúp đỡ con người, chỉ với điều kiện người không bao giờ được ăn thịt chó như các loài khác. (Theo truyền thuyết này thì có vẻ một vài người đã bội ước).

Đó là truyền thuyết, còn theo một số nghiên cứu cho thấy chó là một nhân tố quan trọng giúp loài người hiện đại đánh bại loài người Neanderthal trong cuộc chơi tiến hoá. Người Neanderthal từng chiếm ưu thế hơn, nhưng đã tuyệt chủng ở kỷ băng hà. Chó và người hiện đại đã giúp đỡ nhau trong việc săn bắt, tìm kiếm thức ăn và sinh tồn trong điều kiện khắc nghiệt.

Trong tự nhiên có hiện tượng cộng sinh giữa hai loài, nhưng duy nhất có hình ảnh chó và người là hai loài kết giao với nhau như một bản hợp đồng đặc biệt. Hang động tiền sử, miếu mộ, thư tịch cố đại đều xuất hiện hình ảnh chó và người song hành. Từ khi muôn loài còn yếu ớt như nhau, chó và người cùng giúp nhau cạnh tranh sinh tồn với các loài khác . Đến khi người trở thành động vật có sức mạnh nhất khống chế tự nhiên, chó vẫn lặng lẽ ở bên cạnh, không đòi hỏi thêm bất kỳ đặc quyền đặc lợi nào.

Tình bạn trong thời hiện đại

Chó nhà xuất hiện trước cả khi con người phát minh ra nông nghiệp. Những con chó nhà đầu tiên chính là các chú sói xám con. Loài người cướp khỏi mẹ và đồng loại của chúng để dễ thuần hoá. Một số nghiên cứu lại cho rằng chó sói cổ đã chủ động tiếp cận con người trước. Những con này tỏ ra thân thiện hơn các đồng loại của nó, xin thức ăn thừa của người. Chính sự thân thiện khác lạ này làm con người cũng chào đón những con chó đầu tiên gia nhập gia đình của mình.

Chó đã từ bỏ nhiều bản năng của nó, để cho người quyết định lai tạo theo ý muốn để phục vụ mục đích của người. Trong những thời kỳ đen tối của lịch sử khi nguồn thức ăn khan hiếm, chó trở thành nguồn thực phẩm khẩn cấp cho loài người. Chưa có khi nào loài người chịu thiệt gì với chó cả.

Khi công nghiệp hoá làm con người làm chủ thiên nhiên hơn (tất nhiên không hẳn hoàn toàn tốt), một số nơi chó vẫn còn phục vụ người như sức kéo, chăn nuôi, giữ nhà, điều tra, dẫn đường... nhưng nhìn chung chó trở nên rảnh rỗi hơn, và bắt đầu chia sẻ với con người về mặt tình cảm nhiều hơn.

Đồn đại rằng chó có nhãn quan thứ hai, nhìn được tinh thần và sinh khí của người. Chó có thể ngửi được người bị bệnh gan, thay đổi tâm trạng theo con người, chăm sóc an ủi người. Ở các vụ xả súng, gây nhiều thương vong hoặc động đất, lũ lụt, thiên tai, người ta thường phái một đội quân chó an ủi được huấn luyện tới để chơi với các nạn nhân, rất có tác dụng cải thiện tâm lý cho họ, đặc biệt là trẻ em.

Chó ngày nay móng không còn sắc, không còn ăn được thịt sống, không chịu được điều kiện khắc nghiệt. Loài người mà tuyệt chủng thì loài tuyệt chủng ngay sau đó có thể là loài chó, vì lý do tồn tại của nó đã chấm dứt, chó không thể thiếu người. Ngay trong pháp danh khoa học của chó cũng có chữ "familiaris" (gia đình). Con người có nhiều thứ chia sẻ trong cuộc sống, nhiều bạn bè và mối quan tâm; nhưng chó chỉ có con người làm bạn